گزارش میدانی تسنیم از مهاجرت نخبگان در قالب اپلای تحصیلی
تاریخ انتشار: ۳ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۸۲۳۷۴
مهاجرت تحصیلی یا مهاجرت نخبگان، پدیده‌ایست که در قالب "اپلای" تحصیلی انجام می‌شود. تقریباً هیچ آماری از خروج نخبگان و این مهاجرت‌ها در دسترس نیست. برای روشن شدن قسمتی از ابعاد این پرونده به دانشگاه امیرکبیر رفته و با دانشجویان آن به گفت‌و‌گو نشستیم. - اخبار اجتماعی -
به گزارش خبرنگار اجتماعی تسنیم؛ پدیده مهاجرت در اشکال گوناگون، چالش‌های و فرصت‌های مختلفی را می‌تواند برای کشورها به همراه داشته باشد اما آن چیزی که در ذهن عموم مردم نقش بسته، بُعد منفی مهاجرت است و کمتر به فرصت‌های مهاجرت پرداخته شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
"مهاجرت تحصیلی" که در اکثر مواقع منجر به مهاجرت دائمی نخبگان می‌شود، شاخه‌ای از مهاجرت است که محل بحث این گزارش است و باید به این نکته توجه کنیم که بین مهاجرت تحصیلی و مهاجرت نیروی کار، تفاوت وجود دارد.
در واقع منابع انسانی یکی از عواملی است که نقش بسزایی در رشد و توسعه جوامع دارد و در همین راستا سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای رشد و تربیت این منابع در کشورهای جهان صورت می‌گیرد. پیشرفت و ترقی کشورها در گرو جذب، پرورش و نگهداری صحیح از نخبگان و منابع انسانی فرهیخته است اما مشکل از زمانی شروع می‌شود که علی‌رغم تحمل این هزینه‌ها توسط دولت‌ها، کشورها با پدیده‌ای به نام "مهاجرت نخبگان" روبه‌رو هستند که امروز در قالب مهاجرت تحصیلی یا همان جابه‌جایی تحصیلی صورت می‌گیرد.
فرار مغزها از دو کلمه انگلیسی Brain Drain تشکیل شده که Brain به معنی مغز متفکر و واژه Drain به معنی خشک شدن زمین، نشانه حالتی از جبر طبیعت است که مهاجرت را برای بقا و زندگی ناگزیر می‌سازد! از پدیده مهاجرت نخبگان در دنیا تحت عناوین دیگری همچون چرخش مغزها، فراری دادن مغزها، دفع یا صدور مغزها، مهاجرت اجباری نخبگان، شکار مغزها یا ربوده شدن استعدادها نیز اشاره دارد.
مهاجرت تحصیلی به قصد عدم بازگشت به کشور معمولاً به دلایلی همچون ارتقا رشد علمی و حرفه‌ای، وجود فرصت‌های شغلی بهتر، دسترسی به حقوق و دستمزد بیشتر، امکانات مادی و رفاهی بهتر برای زندگی، ارتقا بهتر تخصص با نیازهای جامعه خارجی و ... صورت می‌گیرد اما سؤال اساسی اینجاست که آیا می‌توانیم این شاخصه‌های بسیار مهم و حیاتی که در موارد زیادی ریشه مهاجرت‌های دائمی تحصیلی است را در ایران مورد توجه قرار دهیم تا مانع خروج نخبگان از کشور شود؟!
برای پاسخ به این سؤال، صبح یک روز تابستانی به دانشگاه امیرکبیر رفتیم تا با تعدادی از دانشجویان این دانشگاه به گفت‌و‌گو بنشینیم؛ با یکی از دانشجویان در بیرون از دانشگاه آشنا و وارد دانشگاه شدیم؛ در ابتدا هماهنگی‌های لازم صورت نگرفت و دقایق زیادی را بیرون از دانشگاه معطل ماندیم اما به هر ترتیب در نهایت از درب اصلی وارد دانشگاه امیرکبیر شدیم.
در بدو ورود، خلوتی بیش از حد دانشگاه و سکوت عجیب و غریب آن ذهن ما را مشغول کرد اما کمی بعد متوجه شدیم که علت این خلوتی دانشگاه، تعطیلات تابستانه دانشجویان است اما همچنان کم و بیش دانشجویانی را می‌بینیم که در محوطه دانشگاه یا در داخل دانشکده‌ها حضور دارند.
دانشگاه امیرکبیر نزدیک به 15 دانشکده دارد که در تعدادی از این دانشکده‌ها نیز حضور یافتیم. تقریباً تمامی کلاس‌های دانشگاه تعطیل است اما در تعدادی از دانشکده‌ها و در سالن‌های مطالعه، دانشجویانی مشغول مطالعه و فعالیت هستند که دیدن این صحنه‌ها، وجدآفرین بود!
تقریباً در تمام دانشکده‌ها، آزمایشگاه‌های بزرگ و مجهزی وجود دارند که البته به علت تعطیلات تابستانه خبری از حضور دانشجویان در آنها نیست! با این وجود همان اندک دانشجویان حاضر در دانشگاه را که مشاهده می‌کنیم کاملاً در محیطی شاداب و پویا مشغول به انجام کارهای خود هستند.
با دوست دانشجوی خودمان که با یکدیگر وارد دانشگاه شدیم به یکی از دانشکده‌ها رفته و مشغول به گفت‌و‌گو شدیم. به خواست خود دانشجویان مصاحبه‌شونده، اسامی آنها را در این گزارش ذکر نمی‌کنیم. موضوع بحث ما "اپلای تحصیلی و مهاجرت تحصیلی" است، پرونده‌ای جنجالی که در دانشگاه‌های برتر کشور از جمله دانشگاه تهران، شریف و امیرکبیر موضوعیت بیشتری دارد.
یکی از دانشجویان در همان ابتدای صحبت، در واکنش به ادعای فراگیر بودن موضوع اپلای تحصیلی و مهاجرت تحصیلی دانشجویان می‌گوید: جوی که امروز در دانشگاه وجود دارد این است که بعد از دوره لیسانس و فوق لیسانس یک اپلای تحصیلی بگیریم و مهاجرت کنیم! طبق آمار غیررسمی که در دانشگاه امیرکبیر وجود دارد از هر سه دانشجو، یک دانشجو مهاجرت کرده است که نزدیک به 30 درصد می‌شود!
این دانشجو ادامه می‌دهد: دانشگاه فقط برای تحصیل دانشجویان برنامه دارد، در واقع دانشگاه هزینه می‌کند اما آن چیزی که برداشت می‌کند، چیزی نیست که می‌خواهد یعنی ما سخت‌افزار از جمله دانشگاه، اساتید، کلاس‌ها، آزمایشگاه‌ها و ... را داریم اما نرم‌افزاری که قرار است در کنار آن قرار بگیرد را نداریم!
این دانشجو با اشاره به موضوع تحصیلات تکمیلی در کشورهایی همچون کانادا و هلند متذکر می‌شود: اینطور نیست که در تحصیلات تکمیلی در این کشورها شما فقط درس بخوانید! در ایران فقط دانشگاه‌هایی همچون تربیت مدرس و بعضی رشته‌ها در دانشگاه شریف یا دانشگاه تهران اینگونه است.
اثر منفی پردیس‌های خودگردان بر روحیه دانشجویان دانشگاه‌های شاخص
وی با اشاره به موضوع پردیس‌های خودگردان خاطرنشان می‌کند: در موضوع پردیس‌های خودگران دانشگاه‌ها باید بگویم که در جو دانشگاه بسیار اثرگذار هستند و اثر بسیار منفی نیز دارند چرا که از بدنه اصلی دانشگاه‌های امیرکبیر و تهران و شریف و ... نیستند. روال کار نیز به این صورت است که دانشجوی مربوطه با پول در دانشگاه امیرکبیر قبول می‌شود و حتی به نسبت دانشگاه آزاد نیز پول بیشتری پرداخت می‌کند البته دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه شریف هستند که بودجه‌ای که دریافت می‌کنند را خرج نمی‌کنند و با اساتید خود پروژه تعریف کرده و سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند در حالی که دانشگاه امیرکبیر و اکثر دانشگاه‌های کشور اینطور نیستند. بنابر برخی از آمارها در دانشگاه شریف نزدیک به 70 درصد بودجه دانشگاه صرف سرمایه‌گذاری‌ها می‌شود.
اپلای تحصیلی در رشته‌های مهندسی موضوعیت دارد
این دانشجوی دانشگاه امیرکبیر با اشاره به این موضوع که اپلای کردن مخصوص رشته‌های مهندسی است تصریح کرد: اپلای‌های تحصیلی بیشتر در رشته‌های مهندسی موضوعیت دارد و بچه‌های رشته‌های پزشکی و علوم تجربی با نظام مسائل دیگری درگیر هستند به عنوان مثال موضوع اشتغال در این طیف از دانشجویان زیاد مطرح نیست چرا که بچه‌هایی که در رشته‌های پرستاری و پزشکی مطرح هستند اغلب بعد از دوره کارشناسی کار و اشتغال دارند چرا که دولت وقتی نیاز به رشته‌های پزشکی و پرستاری دارد به تعداد، در این رشته‌ها دانشجو پذیرش می‌کند. یا دسته‌بندی موضوعی در رشته‌های علوم انسانی سخت‌تر نیز هست چرا که اپلای کردن در رشته‌های علوم انسانی بسیار سخت است.
طرح‌هایی همچون "طرح co-op" اثر مثبت در جلوگیری از اپلای‌های تحصیلی دارد
این دانشجوی دانشگاه امیرکبیر ضمن حمایت از طرح‌هایی همچون "طرح co-op" تصریح کرد: در این طرح، دانشگاه با یک شرکت یا استارت‌آپ قرارداد امضا می‌کند و این دانشجویان دو ترم بیشتر در دانشگاه می‌مانند و از طرف دانشگاه در آن شرکت یا استارت‌آپ مشغول به کار می‌شوند. جالب این است دانشجویانی که قصد مهاجرت حتمی داشته و به فکر اپلای تحصیلی هستند در این طرح شرکت نمی‌کنند چرا که اگر دانشجویی وارد این فضا شود دیگر اپلای نخواهد کرد!
در ادامه به سراغ یکی دیگر از دانشجویان دانشگاه امیرکبیر رفتیم و در فضایی صمیمی در محوطه چمن دانشگاه به گفت‌و‌گو با وی نشستیم. رتبه وی در کنکور سراسری زیر 200 است و به تعبیر خودش تمام برنامه‌های تحصیلی خود را در دانشگاه امیرکبیر برمبنای مهاجرت تحصیلی و دائمی کشور انجام داده است.
این دانشجوی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفت‌و‌گو با تسنیم می‌گوید: بنده در کنکور کارشناسی ارشد قبول شده‌ام و رتبه‌ام نیز زیر 50 شده است که احتمال زیاد می‌دهم در دانشگاه شریف قبول شوم و تصمیم قطعی من نیز مهاجرت دائمی بلافاصله بعد از اتمام دوره کارشناسی ارشد است!
"مهاجرت" برنامه بخش زیادی از دانشجویان رشته کامپیوتر دانشگاه امیرکبیر!
وی می‌گوید: اکثر بچه‌های ورودی کامپیوتر سال‌های 1396 و 1397 دانشگاه امیرکبیر امسال کنکور نداده‌اند چرا که برنامه اکثر آنها مهاجرت است و هم‌اکنون نیز تعداد زیادی از آنها در حال مهاجرت هستند؛ در دوره‌‌های قبل، دانشجویان برای سربازی خود دو سال امریه می‌شدند تا بعد از مهاجرت، دیگر به مشکلی برنخورند اما امروز در شرایطی هستیم که دانشجویان، آن امریه را نیز دیگر در نظر نمی‌گیرند! و بیشتر بچه‌های دوره لیسانس در تلاش هستند تا به هر قیمت ممکن مهاجرت کنند!
این دانشجوی دانشگاه امیرکبیر می‌گوید که در رشته کامپیوتر که جزو "تاپ"ترین رشته‌های مهندسی است نزدیک به 70 تا 80 درصد دانشجویان قصد مهاجرت دارند. بودجه امسال دانشگاه 700 میلیارد تومان است که به نظر من بسیار اندک است. با این بودجه باید ناهار و شام حداقل 13 تا 14 هزار دانشجو، تامین منابع هیئت علمی دانشگاه، هزینه خوابگاه، هزینه‌های آزمایشگاه و .... تامین شود.
تعطیلی دو هفته‌ای دانشگاه امیرکبیر به خاطر قطع برق!
وی ادامه می‌دهد: ما در دانشگاه، کارگاهی داریم که دستگاهی که برای دهه 40 شمسی است و دستگاهی که یونسکو در سال 1337 به این دانشگاه هدیه کرده است هنوز همان دستگاه در حال استفاده توسط دانشجویان است! شما ببینید اخیراً دو هفته تمام دانشگاه برای کم کردن مصرف برق تعطیل رسمی بوده است!
این دانشجو می‌گوید: ارتباط دانشگاه با صنعت عملاً شکل نمی‌گیرد و وجود ندارد به عنوان مثال اینطور نیست که هوش مصنوعی در خدمت صنعت باشد یا با آن ماشین خودران بزنیم یا فضاپیما درست کنیم.
میانگین دریافتی یک برنامه‌نویس در آمریکا حداقل 6 هزار دلار
وی گفت: حقوق من در یک شرکت ایرانی در بالاترین حد ممکن 20 میلیون تومان است اما میانگین دریافتی یک برنامه‌نویس در آمریکا نزدیک به 5 تا 6 هزار دلار است. به خاطر همه این مسائل، معدل کارشناسی خود را بسیار بالا نگه داشته‌ام و پروژه کارشناسی من نیز بسیار خوب انجام شده است تا برای مهاجرت و بعد از آن بتوانم آن را به مقاله تبدیل کنم.
گلایه‌های این دانشجوی نخبه دانشگاه امیرکبیر بیشتر ناظر به مشکلات حقوق و مزایا و امکانات و تسهیلاتی است که دانشگاه باید در اختیار دانشجویان قرار دهد. این خلا توسط وزارت علوم و دانشگاه‌های دولتی نیز شناسایی شده است و شاید تشکیل معاونت فناوری و نوآوری وزارت علوم در راستای همین نیازها تشکیل شده و قرار است دانشجویان و نخبگان دانشگاهی را به صنعت وصل کند!
البته طرح‌هایی نیز در دانشگاه‌ها اجرایی می‌شود که می‌تواند برای به‌کارگیری فارغ‌التحصیلان و نخبگان دانشگاهی بسیار موثر باشد به عنوان مثال یکی از این طرح‌ها طرح "کوآپ" دانشگاه امیرکبیر است. دوره آموزش کارورزانه یا co-op ترکیبی از آموزش دانشگاهی و تجربه کار صنعتی است که دانشگاه صنعتی امیرکبیر با هدف ارتقاء آموزش دانشجویان مقطع کارشناسی دنبال می‌کند.
دانشگاه امیرکبیر اهداف خود برای طرح co-op را در چند بخش تعریف کرده است که شامل موارد ذیل است:
تعمیق یادگیری، افزایش اثربخشی آموزش دانشگاهی با به کارگیری مفاهیم آموخته شده در عملارتقاء توان اشتغال‌پذیری دانشجویان و بهبود موقعیت‌های شغلی پس از فراغت از تحصیلنظم در کار و تحصیل. تفکیک بازه‌های تحصیل و کار دانشجویان با هدف پیشگیری از تأثیرات منفی متقابلآماده‌سازی دانشجویان برای حضور مؤثر در صنعتطراحی و اجرای این طرح لازم اما کافی نیست در واقع مهاجرت امری چند وجهی است که برای پرداختن به آن باید همه جوانب را مورد بررسی قرار داد. از مسائل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تا مسائل سیاسی و .... همگی باید مورد توجه قرار بگیرند. ارتباط دانشگاه با صنعت باید به شکل جدی مورد توجه قرار گرفته و دانشجویان از نخستین روزهای تحصیلی که در محیط دانشگاه قرار می‌گیرند مطمئن باشند که بلافاصله بعد از فارغ‌التحصیلی در محیط کار واقعی و مرتبط با تحصیلات خود قرار می‌گیرند که در غیراینصورت حتی ممکن است قید ورود به دانشگاه را نیز بزنند!
دکتر روح‌الله دهقانی فیروزآبادی؛ معاون سابق تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی و معاون علمی رئیس‌جمهور در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم می‌گوید: اقبال برای ورود به دانشگاه در سال‌های اخیر با کاهش فزاینده‌ای روبه‌رو بوده است و این زنگ خطری برای مسئولان متولی امر آموزش عالی کشور است که هرچه سریع‌تر برای این موضوع چاره‌ای بیندیشند.
فیروزآبادی گفت: با کمی تحقیق متوجه خواهیم شد مهم‌ترین علت کاهش اقبال به دانشگاه، نداشتن آینده‌ای روشن و عدم وجود امکان اشتغال به واسطه برخورداری از مدرک تحصیلی است و در واقع زمانی که دانش‌آموزان، بیکارانِ بعد از فارغ‌التحصیلی را در جامعه مشاهده می‌کند، هیچ انگیزه‌ای برای ورود به دانشگاه ندارند!
وی تصریح می‌کند: مهم‌ترین کار برای خروج از این بحران، تبدیل دانشگاهِ صرفاً آموزشی به دانشگاه حل مسئله و "دانشگاه نسل سوم" است که در این دانشگاه نسل سوم، اتفاقاً هسته‌های فناور و بعد از آن نقش شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار پررنگ می‌شود؛ در حالی دانشگاه‌های کشور هنوز در نسل اول و نسل دوم درجا می‌زنند که امروز دنیا، دانشگاه‌های نسل چهارم و پنجم را تجربه می‌کند!
مشکل سربازی فارغ‌التحصیلان مرد دانشگاه‌های کشور نیز باید مورد توجه قرار بگیرد که در این امر علاوه بر وزارت علوم، بنیاد ملی نخبگان نیز باید ورود کند و با ارائه طرح‌های واقعی و اقتصادی خوب، این مشکل نیز به راحتی حل شود.
مسئله مهم در مهاجرت تحصیلی این است که اکثر مهاجرت‌های تحصیلی به قصد تحصیل و بازگشت به کشور انجام می‌شود اما آن چیزی که در نهایت مشاهده می‌شود این است که برخی از مهاجرت‌های تحصیلی منجر به بازگشت به کشور نمی‌شود که نبود چشم‌انداز روشن در موضوع اشتغال یکی از محوری‌ترین دلایل آن است.
یکی از نکات مهم دیگر این است که مهاجرت‌های تحصیلی و اپلای در رشته‌های خاصی با استقبال بیشتری روبه‌رو است به عنوان مثال رشته‌های مهندسی و در رأس آن رشته کامپیوتر با جاذبه‌های بیشتری برای مهاجرت روبه‌رو است و بنابراین نیاز است که عمده تمرکز وزارت علوم، بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی در این رشته‌ها و حوزه‌ها صورت بگیرد.
"مهاجرت تیمی" چالشی تازه در زیست‌بوم استارت‌آپی کشور/ حتی مهاجرت یک استارت‌آپ "بحران" است"پروپاگاندا" از اصلی‌ترین عوامل اثرگذار بر میل به مهاجرتمهاجرت شرکت‌های دانش‌بنیان همه‌گیر نیست!/ ممکن است چند شرکت مهاجرت کرده باشندبروکراسی‌های سخت و سنگین چگونه در حال رقم زدن "مهاجرت استارتاپ‌ها" از ایران است؟انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: بنیاد ملی نخبگان مهاجرت مهاجرت دانشجویان دانشگاه امیرکبیر بنیاد ملی نخبگان مهاجرت مهاجرت دانشجویان دانشگاه امیرکبیر دانشجوی دانشگاه دانشگاه امیرکبیر رشته های مهندسی مورد توجه قرار مهاجرت نخبگان مهاجرت تحصیلی عنوان مثال اپلای تحصیلی دانشگاه شریف وزارت علوم دانشگاه ها هایی همچون گفت و گو دانشکده ها مهاجرت ها روبه رو طرح ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۸۲۳۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هشدار جهانگیری درباره مهاجرت نخبگان
آفتاب‌‌نیوز :
جهانگیری گفت: چرا هنرمند ما امروز مایوس است؟ رتبه‌های اول کنکور دارند از ایران می‌روند! الان دارند می‌گویند که پرستار، پزشک، کارگر فنی از ایران می‌روند، خب نباید بگذاریم این‌ها بروند! این افراد را اینجا مایوس کرده‌ایم.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، در گفتگو با سالنامه «اعتماد» گریزی به دوره مدیریت خود در دولت گذشته زده و شرایط این روزهای ایران را هم بررسی کرده است.
در ادامه بخش‌هایی از این گفتگو را می‌خوانید؛
*دولتی که نتواند حقوق کارمندش را خودش تامین کند، یا نتواند پول آب و برقش را تامین کند، استقلالش کجاست؟
* مجلس در اموری که نباید دخالت کند، دخالت می‌کند. این آشفتگی‌ها باید برطرف شود، الان آشکارترین موضوع آن، بحث برنامه است و بودجه.
*این مجلسی‌ها مگر همان‌هایی نبودند که می‌گفتند ما یک خیزش هستیم که می‌خواهیم مسائل اقتصادی کشور را حل کنیم، مسائل اقتصادی حل شد؟ الان چهار سال تمام شد. تورم را کنترل کردید؟ اجازه ندادید سفره مردم کوچک شود؟
*اینکه آدم صدایش را بلند کند، اینکه به پشتوانه یک جایی که از آدم حمایت می‌کند بیاید و به هر پستی که می‌خواهد برسد، این دلیلی بر شایستگی نیست. من معتقدم وقتی در سال ۸۴ دولت را تحویل می‌دادیم خودروسازی ایران از خودروسازی ترکیه و چین جلوتر بود.
*به نظرم دولت احمدی‌نژاد بنایی گذاشت که کشور از ریل توسعه خارج شد. یکی از بی‌اعتمادی‌ها در اثر بی‌حرمتی به انسانیت اتفاق افتاد.
*چرا هنرمند ما امروز مایوس است؟ رتبه‌های اول کنکور دارند از ایران می‌روند! الان دارند می‌گویند که پرستار، پزشک، کارگر فنی از ایران می‌روند، خب نباید بگذاریم این‌ها بروند! این افراد را اینجا مایوس کرده‌ایم.
*این واقعا خیلی بد است که کشور بگوید من ۲ و نیم میلیارد دلار برای دارو گذاشته‌ام، بعد به بچه‌ای که شیرخشک می‌خورد بگویند شما سهمیه شیرخشک دارید. مردم می‌گویند پول شیرخشک نبوده، اما چطور برای چایی این مقدار داده شده است.
*خدا شاهد است که وقتی می‌شنوم مردم ایران دیگر خود را با کشورهای منطقه مقایسه می‌کنند، عزا می‌گیرم. مردم ایران خود را با اروپا مقایسه می‌کردند، نه نهایت با ژاپن و کره مقایسه می‌کردند.
دانشجویان سال سوم دانشگاه‌ها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان می‌شوند